Kış depresyonu, insanların zihinsel durum açısından oldukça sağlıklı olmalarına karşın, soğuk aylar yaklaştıkça depresyon belirtileri gösteren kişilerde görülen ruhsal bir düzensizlik durumu olarak tanımlanmaktadır. Genellikle sonbahar ve kış aylarında başlayıp ilkbahara kadar süren kış depresyonu kadınlarda ve orta yaşlılarda erkeklerden daha fazla görülmektedir.

Kış depresyonu, kişiler ruh hallerinde değişikliler hissederler bu ruhsal değişiklikler, huysuzluk, keyifsizlik, hayattan tat alamama, konsantrasyon güçlüğü, performans düşüklüğü, sabahları güç uyanma, gün içinde aşırı uykulu olma, isteksizlik, aşırı yemek yemeğe meyilli olması ve sıklıkla karbonhidratlı besinler tercih edilmesi ve sosyal yaşantısını etkilemesi en belirgin özellikleridir. Kış mevsiminin gelmesiyle birlikte güneş ışınları etkisini kaybetmeye başlar. Kış aylarında güneş ışığını daha az almamız beyindeki bazı hormonların işleyişinde bozulmalara neden olabilmekte bu sebeple de depresif duygularımız artmaya başlamaktadır.

Gecelerin uzun, gündüzlerin kısa ve sisli olduğu kış aylarında insan organizması normal olarak uyanık uyku ritminin ihtiyaç duyduğundan daha fazla melatonin üretir, ve bu hormon sadece karanlıkta üretilir. Bu uyku hormonunun fazla olması sadece bedensel aktiviteyi frenlemekle kalmayıp ruhsal durumumuzu da etkilemektedir. Melatonin hormonu hareketsizleştirir, ruh halini olumsuz yönde etkiler, uykulu ve yorgun yapar. Çoğu zaman çok uyuduğumuz halde dinlenemeyiz, zihinsel ve bedensel verimlilik bitme noktasına gelir.

Dahası durmadan bir şeyler yemek isteriz, özellikle de tatlı şeyler. Buna karşılık olarak güneşli havalarda ise gözün kornea tabakası tarafından alınan ve sinir yolları ile epifiz bezine iletilen ışık melatonin üretimini azaltır. Melatonin hormonun artması, serotonin hormonunun azalmasına neden olmaktadır.

Serotonin gün ışığıyla salgılanan bir mutluluk hormonudur. Kişinin kendisini iyi, mutlu, keyifli, enerjik hissetmesini sağlamaktadır. Yaz aylarından kışa dönerken, gündüzler kısalıp geceler uzadığında vücut ritminde de buna bağlı olarak bahsettiğimiz hormonlarda değişiklikler meydana geliyor. Serotonin sadece ruhsal yönden kendimizi iyi hissetmemizde önemli bir rol oynamaz, kanda ne kadar fazla serotonin varsa, ruhsal durum o kadar sağlıklı ve dayanıklı olur. Dolayısıyla serotonin azlığı giderek artan açlık hissine ve karbonhidratlara duyulan isteğin artmasına neden olmaktadır.

Stresli yaşam olaylarından herkesten daha fazla etkilenen, morali çabuk bozulan ve alıngan kişilerin kış aylarında daha fazla depresyona girmektedir. Ayrıca güneş ışığının azalması vücutta Vit D3 sentezinin azalmasına da neden oluyor ki bu da psikolojik duruma negatif yönde etki etmektedir. B12 vitamini de merkezi sinir sistemi fonksiyonları için gerekli olup çeşitli mekanizmalarla kişinin duygu durumu bozukluklarını düzenlemektedir. Bu iki vitaminin kontrollü olarak takviye edilmesi çok önemlidir.

Kış depresyonundan kurtulmak için neler yapılabilir?

Kış boyunca sizi zihinsel ve ruhsal olarak tatmin edecek, zevkli uğraşlar planlayın.

Güneşli günlerden mutlaka yararlanın, açık havada bol ışık almaya çalışın. Kapalı havalarda, iç mekanları bol bol ışıklandırın.

İsteksiz bile olsanız mutlaka belli bir fiziksel aktiviteyi hayatınıza katın. Yürüyüş gibi sporlar moralimizin yüksek tutulması için gerekli olan hormonlardan olan kendi endorfinlerimizin sentezine neden olmaktadır. Aşırı yorucu spor yapmayın.

Sağlıklı uykuya önem verin, yatağınızın ve yastığınızın uygun olmasına özen gösterin.

Sessizlik ve karanlık sağlamaya çalışın. Geceleri yatakta televizyon, cep telefonu, laptop gibi cihazlarla vakit geçirmeyin, uykunuzu sağlayacak melatonin ancak karanlık halinde etkili olacaktır.

Sosyal ilişkilerinize özen gösterin, arkadaşlarınızla vakit geçirin, en azından hiç aramadığınız arkadaşlarınızı zaman zaman arayın.

Artan karbonhidrattan zengin besinler tüketmekten kaçının. Özellikle geceleri karbonhidrattan zengin şeyler yemeyin. İlk başta bu besinler kısa süreli iyi hissetmenize neden olsalar da, aşırı kilo alımı ile sizi uzun vadede daha da mutsuz edeceklerdir.

Sorunlarınızın hepsi ile aynı anda mücadele etmeye çalışmayın, bir önem sırası yapın, sorunlarınızı çözdükçe, diğer sorunlarınızla uğraşmak için daha çok zamanınız ve gücünüz olacak ve daha motive olacaksınız.